16 яшькә кадәр ярамый

Тиздән илдә иртә өйләнүне тыя торган закон пәйда булырга мөмкин. Гаилә коруның рөхсәт ителә торган чиген дә билгеләгәннәр. Яңалык тәкъдим итүчеләр фикеренчә, иртә өйләнү - бозыклык билгесе. Әлеге фикер белән килешмәүчеләр дә бар, билгеле. Ә менә Татарстанда бәхетле гаилә коруның үз җаен тапканнар.

Рәсми мәгълүматларга караганда, бүген илнең 17 төбәгендә 14 яшьтән өйләнергә рөхсәт ите­лә. Мәсәлән, Түбән Новгород, Орел, Ростов өлкәләрендә, Кабар­да-Балкарда үсмерләр 16 яшь тулганчы ук ЗАГСка бара ала. Җитди сәбәпләр булганда, әлбәттә. Гаилә кодексы нигезендә балигъ булмаганнар белән гаилә кору шартларын җирле хакимият билгеләргә тиеш. Хәтерләсәгез, узган ел ахырында Башкортстанда да иртә өйләнүне рөхсәт итәргә кирәк, дигән тәкъдим белән чыктылар. Закон проектын беренче укылышта кабул да иттеләр хәтта. Тик көймә комга терәлгән. Икенче укылышта, закон проектын кабул итүне кичектереп торырга кирәк, дигән фикергә килгәннәр. Яңалык халык арасында зур шау-шу куптарган. Шуңа күрә җәмәгатьчелек, белгечләр һәм галимнәр белән кабат очрашып сөйләшергә сүз куешканнар.

Пенсионерлар партиясе вә­килләре дә балигъ булмаганнарны азындырмаска киңәш иткән. 14 яшьлекләр арасында нинди җит­ди мөнәсәбәтләр булырга мөмкин, дип гаҗәпләнә алар. Партия рәисе Евгений Артюх сүзләренә караганда, иртә өйләнү әхлак кануннарына каршы килә. Ә менә әти-әнисе ташлап киткән ятим балалар һәм аерылышучылар саны артачак кына. "Гаилә ул - мәхәббәт хисләре генә түгел, ир һәм хатын белем алырга, эшкә урнашырга да тиеш, - дигән 51 яшьлек сәясәтче. - Әти-әнинең бала тәрбиялисе бар бит".

Әлеге фикер белән килешмәү­челәр дә җитәрлек. "Үсмерләрнең киләчәге турында борчылучылар белән килешәм. Тик мәсьәләнең икенче ягы да бар. Мәсәлән, дингә, аерым халыкларга бәйле үзенчә­лекләрне онытырга ярамый. Чегәннәрдә 12-13 яштә өйләнешү - гадәти күренеш. Мөселманнарда да иртә гаилә кору элек-электән чит-ят нәрсә түгел", - дигән Төмән өлкәсе думасы депутаты Виктор Буртный. Сүз уңаеннан, бу төбәктә аерым очракларда иртә өйләнешү рөхсәт ителә. Гаилә корырга те­ләүчеләр опека органыннан рөх­сәт алырга тиеш икән. Кай­бе­рәү­ләр исә әлеге мәсьәләне хәл итүне дини оешмаларга тапшырырга кушкан. Кемгә ярый, кемгә юк икәнен руханилар хәл итсен, янәсе.

Ә менә Татарстанда бәхетсез гаиләләргә каршы көрәшнең үз ысулын тапканнар. Республикада кияүләр һәм кәләшләр өчен махсус мәктәп эшли башлады. Дөрес, яшь парларга белем бирү мәй­данчыгы башкалада 2014 елда ук оешкан иде. Гаилә корырга теләү­челәргә психолог ярдәмен тәкъ­дим итәләр. Шушы вакыт эчендә 13 меңнән артык пар әлеге бушлай хезмәттән файдаланган. Хәзер исә белгечләр саны күбрәк. "Бә­хет­ле гаилә мәк­тәбе"ндә яшьләр психологлардан тыш, юристлар һәм торак мәсьә­ләсе белән шө­гыльләнүчеләргә дә мөрәҗәгать итә ала. Очрашулар һәр атнаның сишәмбесендә "Казан" гаилә үзә­гендә, ә чәршәмбе көнне баш­ка­ланың Идел буе районы ЗАГСын­да уза.

Беренче дәрестә күбрәк бә­хетле гаилә төшенчәсе турында сөйләшкәннәр. Берәүләр өчен ул бер-береңне аңлап һәм хөрмәт итеп яшәү булса, икенчеләр өчен, гомумән, тәмле кичке аш кына икән. Бала турында искә алучылар да бар. Белгечләр бүгенге яшь­ләр­гә ЗАГСка барырга ашыкмаска, башта бергә яшәп карарга (!) ки­ңәш итә. Өйләнешүнең беренче елында бала тапмыйча торуың да хәерлерәк икән. Булачак кияү һәм кәләшләрне барыннан да бигрәк торак мәсьәләсе кызыксындырган. Очрашуга килгән 25 парның нибары берсе үз фатиры булуын әйткән.

Рәсми мәгълүматларга караганда, былтыр Татарстанда 30 мең 572 пар теркәлгән. Алдагы ел белән чагыштырганда, күрсәткеч 6 процентка кимегән. Ел дә­ва­мында 13 мең 450 гаилә таркалган. Аерылышучылар саны 11 процентка кимегән. Бергә яшәү фи­кереннән кире кайтучыларның күбесе - яшь гаиләләр.

Алисә ЗАКАМСКАЯ, психолог:

- Өйләнү яшенең чиген бил­геләү белән килешмим. Гаиләдә төрле хәл килеп чыгарга мөмкин. Иртә гаилә коручылар арасында да бәхетле парлар җитәрлек. Һәр очракны аерым тикшерергә кирәк. Ә гаилә мәктәпләре бик кирәк. Яшьләргә аң-белем җитми. Мәсәлән, никах килешүе Европада күптән гадәти күренеш булып санала. Бездә исә аның ни өчен кирәк икәнен дә аңламыйлар.

Эльвира ВӘЛИЕВА
Ватаным Татарстан